Kira Ödemelerinde Tevsik Zorunluluğu (GVK Genel Tebliğ Seri No: 328)

17 Ekim 2024 tarihli ve 32695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 328) ile konut ve işyeri kiralarında tahsilat ve ödemelerin bankalar veya PTT üzerinden yapılması zorunlu hale gelmiştir. Aşağıda, uygulamanın özeti ve uyulmaması hâlinde doğacak cezalar açıklanmıştır.

1) Ne Zorunlu? Kapsam ve Usul

• Kimler? -Kiraya verenler ve kiracılar; konut, işyeri ve kısa süreli (günlük/haftalık) kiralamalar kapsamda.
• Nasıl? -5411 sayılı Kanuna göre bankalar veya 6475 sayılı Kanuna göre PTT aracılığıyla; havale/EFT, kredi/banka kartı, internet şubesi veya şubeden TCKN/VKN ve “kira ödemesi” açıklamasıyla hesaba nakit yatırma mümkündür.
• Hariç olanlar: Mahkeme ve icra yoluyla yapılan ödemeler ile ayni (para dışı) edimler.
• Hisseli taşınmaz: Kira bedelinin tamamının hissedarlardan birinin hesabına bankadan/PTT’den yatırılması tevsik yükümlülüğünü karşılar.

2) Elden Ödeme Halinde Ceza Sistemi

Tevsik zorunluluğuna aykırı her bir işlem için, işleme konu tutarın %10’u oranında özel usulsüzlük cezası uygulanır. Ancak alt sınırlar vardır (2024 için):
• Birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı: en az 20.000 TL.
• İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler, basit usul: en az 10.000 TL.
• Diğerleri (ör. vergi mükellefi olmayan kişiler): en az 5.000 TL.
Yıllık toplam üst sınır kişi başı 20.000.000 TL’dir.
Kendiliğinden bildirim: Ödemeyi yapan kişi, ihlali ödemeyi takip eden 5 iş günü içinde idareye bildirirse, kendi adına ceza kesilmez.

3) Kısa Örnek – Konut Kirası Elden Ödenirse

Aylık 20.000 TL konut kirası, Kasım 2024’te elden ödenmiştir. %10 ceza 2.000 TL hesaplanır; ancak alt sınır nedeniyle, kiraya veren için 5.000 TL ve kiracı için 5.000 TL olmak üzere, taraf başına ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası uygulanır. Kiracı, 5 iş günü içinde kendiliğinden bildirim yaparsa kiracı adına ceza uygulanmaz; kiraya veren için ceza devam eder.

4) TBK ile İlişki ve Pratik Etki

TBK, kira bedelinin nasıl ödeneceğine dair belirli bir araç zorunluluğu getirmez; ancak vergi mevzuatı (Tebliğ 328) ispat ve uyum amacıyla banka/PTT üzerinden tevsiki şart koşar. Uygulamada sözleşmeye; banka hesap bilgisi, ödeme günü, “kira ödemesi” açıklaması ve temerrüt-bildirim usulünün açıkça yazılması önerilir.

5) Kısa Öneriler

• Tüm kira ödemelerini banka/PTT kanalıyla ve açıklamada “kira ödemesi” ibaresiyle yapın.
• Elden ödeme olduysa, kiracı 5 iş günü içinde idareye kendiliğinden bildirim yaparak kendi cezasını önleyebilir.
• Kısa süreli kiralamalarda (günlük/haftalık) da aynı tevsik kuralları geçerlidir.

Yazan ve Düzenleyen

Av. Berk Özgen