Spor Hukukunda Futbolcu Alacakları ve Lisansa Engel Alacak Kaydı

Spor Hukukunun Temel Çerçevesi

Spor hukuku, spor faaliyetlerinden doğan ilişkileri ve uyuşmazlıkları düzenleyen, hem özel hukuk hem de kamu hukuku unsurları taşıyan dinamik bir alandır. Türkiye’de spor hukuku, başta 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, 3289 sayılı Spor Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, TFF Statüsü, TFF Talimatları ve FIFA düzenlemeleriyle şekillenir. Futbol, bu alanda en çok uyuşmazlık çıkan branşlardan biridir ve futbolcu alacakları ile lisansa engel alacak kaydı uygulamada sıkça gündeme gelir.

Futbolcu Alacakları: Sözleşme, Haklar ve Uyuşmazlıklar

Profesyonel futbolcular ile kulüpler arasındaki ilişki, esas olarak “profesyonel futbolcu sözleşmesi” ile kurulur. Bu sözleşmeler, TFF’nin Futbolcu Sözleşmeleri Talimatı’na ve FIFA’nın Oyuncuların Statüsü ve Transferi Talimatı’na (RSTP) uygun olarak hazırlanır. Sözleşmede futbolcunun ücret, prim, imza parası, başarı ödülleri gibi mali hakları ayrıntılı şekilde düzenlenir. Uygulamada en çok karşılaşılan sorunlar, kulüplerin futbolculara ödemeleri zamanında yapmaması, eksik ödeme veya hiç ödeme yapmamasıdır.

Futbolcu alacakları, genellikle şu başlıklar altında toplanır: aylık maaşlar, maç başı ücretler, primler, imza parası, transfer bedelleri ve sözleşmeden doğan diğer mali haklar. Kulüplerin bu yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde, futbolcuların başvurabileceği başlıca yollar şunlardır:

• TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu (UÇK) ve Tahkim Kurulu’na başvuru

• FIFA Uyuşmazlık Çözüm Kurulu (DRC) ve Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi’ne (CAS) başvuru (uluslararası transferlerde veya yabancı futbolcularda)

• Sözleşmenin haklı nedenle feshi ve tazminat talebi

TFF UÇK, futbolcu alacakları konusunda en yetkili ulusal organdır. UÇK kararları, TFF Tahkim Kurulu’nda kesinleşir ve icra edilebilir nitelik kazanır. FIFA DRC ise, uluslararası transferlerde veya yabancı futbolcuların alacaklarında devreye girer. CAS ise, FIFA ve konfederasyon kararlarına karşı son başvuru merciidir.

Lisansa Engel Alacak Kaydı Nedir?

Futbol kulüplerinin, profesyonel futbolculara veya teknik adamlara olan borçlarını ödememesi, “lisansa engel alacak kaydı” kavramını gündeme getirir. TFF Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Talimatı’na göre, kulüplerin lisans alabilmesi için, futbolculara, teknik adamlara, diğer kulüplere ve vergi/SGK gibi kamu kurumlarına olan borçlarını ödemiş olması gerekir.
Eğer bir kulübün, futbolcuya veya teknik adama ödenmemiş ve kesinleşmiş bir borcu varsa, bu borç TFF nezdinde “lisansa engel alacak kaydı” olarak işlenir. Bu kayıt, kulübün yeni sezon için lisans almasını engeller; dolayısıyla kulüp, Süper Lig veya alt liglerde mücadele edemez, transfer yapamaz veya mevcut kadrosunu tescil ettiremez.

Lisansa engel alacak kaydı, genellikle şu süreçlerle ortaya çıkar:

• Futbolcu veya teknik adam, alacağını tahsil edemediği için TFF UÇK’ya başvurur.

• UÇK, alacaklı lehine karar verir ve bu karar kesinleşir.

• Kulüp, kesinleşmiş borcunu ödemediği takdirde, alacaklı TFF’ye başvurarak “lisansa engel alacak kaydı” konulmasını talep eder.

• TFF, kulübün lisans başvurusunu bu kayıt nedeniyle reddeder veya askıya alır.

• Kulüp, borcunu ödeyene kadar lisans alamaz ve sportif faaliyetlerine devam edemez.

Bu sistem, kulüplerin mali disiplinini sağlamak ve futbolcuların haklarını korumak amacıyla getirilmiştir. Uygulamada, özellikle ekonomik sıkıntı yaşayan kulüplerin transfer dönemlerinde sıkça karşılaştığı bir yaptırımdır.

Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Yolları

Uygulamada en çok karşılaşılan sorunlar arasında, kulüplerin borçlarını ödememek için çeşitli yollar denemesi, futbolcuların alacaklarını tahsil etmekte zorlanması ve bazı durumlarda UÇK kararlarının icrasında yaşanan gecikmeler yer alır. Ayrıca, bazı kulüplerin borçlarını ödemeden yeni transferler yapmaya çalışması, futbolcuların mağduriyetini artırmaktadır.

Bu tür durumlarda, futbolcunun veya teknik adamın dikkat etmesi gereken başlıca noktalar şunlardır:

• Sözleşmenin eksiksiz ve açık şekilde düzenlenmesi

• Tüm ödemelerin banka kanalıyla ve belgeli olarak yapılması

• Alacakların zamanında talep edilmesi ve başvuru sürelerinin kaçırılmaması

• UÇK ve Tahkim Kurulu kararlarının kesinleşmesinin beklenmesi

• Gerekirse FIFA DRC veya CAS’a başvuru yapılması

Kulüpler açısından ise, lisansa engel alacak kaydı riskini ortadan kaldırmak için, mali planlamanın doğru yapılması, sözleşme yükümlülüklerinin zamanında yerine getirilmesi ve borçların yapılandırılması önemlidir. Aksi halde, kulüp hem sportif hem de mali açıdan ciddi yaptırımlarla karşılaşabilir.

Sonuç

Futbolcu alacakları ve lisansa engel alacak kaydı, hem kulüpler hem de futbolcular açısından büyük önem taşır. Kulüplerin mali yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi, futbolcuların ise haklarını etkin şekilde takip etmesi gerekmektedir. Sözleşme hazırlanırken ve uyuşmazlık halinde başvuru yolları konusunda uzman desteği alınması, ileride yaşanacak mağduriyetlerin önüne geçecektir.

Kaynakça

-Türkiye Futbol Federasyonu (TFF). Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Talimatı. https://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/TALIMATLAR/Kulup-Lisans-ve-Finansal-Surdurulebilirlik-Talimati.pdf

-Türkiye Futbol Federasyonu (TFF). Futbolcu Sözleşmeleri ve Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Talimatı. https://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/TALIMATLAR/UCK-Talimati.pdf

-FIFA. Regulations on the Status and Transfer of Players (RSTP). https://digitalhub.fifa.com/m/620d0240c40944ed/original/Regulations-on-the-Status-and-Transfer-of-Players-October-2022-edition.pdf

Yazan ve Düzenleyen:

Av. Berk Özgen

Spor Hukukunda Futbolcu Alacakları ve Lisansa Engel Alacak Kaydı